Onderzoek naar geluidsangst

Counterconditionering, in dit geval "feestjes bouwen" met je hond, blijkt de beste remedie tegen geluidsangst.

Gepubliceerd in 'Psychology Today', 1 juli 2020, door Stanly Coren

Kunnen honden genezen worden van angst voor vuurwerk of harde geluiden?

Nieuwe data beoordelen de effectiviteit van technieken om angst voor lawaai bij honden hanteerbaar te maken.

“Om de vakantie te vieren stak iemand bij ons in de straat vuurwerk af op z’n gazon. Het volgende dat ik weet, is dat Red begint te gillen en jankend probeert om een schuilplaats te zoeken.” Red is een 11 maanden oude Rhodesian Ridgeback; hij is een al grote, imposante hond die eruitziet alsof niets ter wereld hem bang zou maken. De stem van mijn vriendin Kathy toonde de mate van emotionele stress die ze voelde terwijl ze verder ging: “En toen kwam de uitsmijter: Ik ben in mijn woonkamer en probeer Red te kalmeren als er op de voordeur wordt geklopt. Ik open de deur en zie een paar geüniformeerde politieagenten voor m’n deur staan. Iemand hoorde blijkbaar het gegil van Red en dacht dat een vrouw of een kind werd aangevallen of misbruikt, dus hij belde het alarmnummer... Hoewel het geluid van het vuurwerk Red die keer volledig boven z’n theewater bracht, raakt hij ook in paniek als hij het geluid van de donder hoort. Kan ik hieraan iets doen?”

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van alle honden tot op zekere hoogte angstig reageert op harde geluiden. Vuurwerk, donder, drilboren, grasmaaiers, geweerschoten, koffiemolens, het geluid van een vallende pot of pan en zelfs het geluid van het lostrekken van klittenband zijn allemaal gerapporteerd als geluiden waarvan tenminste sommige honden bang worden. Hun reacties variëren in intensiteit. Terwijl Red schreeuwde van angst, janken, huilen of beven sommige honden. Andere proberen zich te verbergen en zoeken soms hun toevlucht in schuilplaatsen die zo krap zijn dat ze daarin vast komen te zitten. Weer andere krijgen een paniekaanval en proberen te ontsnappen door aan deurklinken te knagen, door ramen of hordeuren te breken of het verkeer in te rennen in een wanhopige poging om te ontsnappen aan de harde geluiden die hen bang hebben gemaakt.

Omdat angst veroorzaakt door harde geluiden zo vaak voorkomt bij honden en het resulterende gedrag zo ontwrichtend kan zijn, wordt er hiervoor een grote variatie aan interventies en behandelingen voorgesteld. Waar onze samenleving gelooft dat er overal een pil voor is, is het niet verwonderlijk dat er medicijnen op dierenartsvoorschrift worden gebruikt om angst bij honden aan te pakken. Vanzelfsprekend zijn er daarnaast kruidenproducten, homeopathische verdunningen, etherische oliën en verschillende hondenkalmerende feromonen. Er zijn ook cd's met het geluid van vuurwerk of donder vermengd met rustgevende muzikale selecties, en als alternatief zijn er ruisgenererende cd's om de dreigende geluiden te overstemmen. Sinds kort zijn er speciale drukvesten (Thundershirts) die de honden inbakeren en die vermoedelijk een kalmerend effect hebben.

Naast deze therapeutische middelen zijn er verschillende gedragstechnieken gesuggereerd, waaronder ontspanningstraining, counterconditionering (waarbij wordt geprobeerd de honden te trainen om niet bang te zijn), speciale massageprocedures waarbij de eigenaar de bange hond geruststelt door het gebruik van zachte gesproken geluiden en fysiek contact, of aanbevelingen dat de verzorger de angstopwekkende geluiden en de paniekerige reacties van de hond louter moet negeren om hem te laten zien dat dit geen belangrijke of gevaarlijke gebeurtenissen zijn waaraan aandacht moet worden besteed.

Omdat er zoveel verschillende behandelings- en interventiemethoden worden aangeraden, besloot Stefanie Riemer, die lid is van de Companion Animal Behavior Group van de Universiteit van Bern in Zwitserland, gegevens te verzamelen om te bepalen welke van deze technieken echt werken De studie omvatte een online-enquête onder 1.225 eigenaren van honden met een bekende angst voor vuurwerk. Ze zocht informatie over welke methoden eigenaren hadden geprobeerd en hoe effectief elk was als het ging om het verlichten van lawaaifobie bij huisdieren.

Het bleek dat door de dierenarts voorgeschreven medicijnen de angst voor 69% van de honden aanzienlijk verminderden. Alternatieven zonder recept waren echter niet erg effectief. De gerapporteerde succespercentages voor de behandelingscategorieën feromonen, kruidenproducten, voedingssupplementen, etherische oliën, homeopathische middelen en Bachbloesems lagen allemaal tussen de 27 en 35% verbetering, wat Riemer beschrijft als "niet hoger dan verwacht zou worden op basis van een placebo-effect." De drukvesten voor honden deden het iets beter: ze werden door 44% van de eigenaren die ze gebruikten als effectief beschouwd.

Als we naar de meer gedragsmatige methoden kijken, waren de cd's voor desensibilisatie van geluid in 55% van de gevallen effectief. Riemer concludeerde echter dat de meest effectieve manier om met hondengeluidsfobie om te gaan counterconditionering thuis omvatte, die in meer dan 70% van de gevallen effectief was.

Wat is precies counterconditionering in deze specifieke context? Het is een methode die sommige hondentrainers en gedragsdeskundigen 'opvrolijken’ noemen. Wanneer het vuurwerk, de donder of andere harde geluiden beginnen, houdt deze methode in dat je een feestje met je hond bouwt, of beter gezegd, actief met de hond speelt, traktaties geeft en op een vreugdevolle manier positieve emoties en troost uitdrukt. Dit druist in tegen een bestaande mythe dat door positief te reageren je de angst van de hond bevestigt of versterkt. Dit is klaarblijkelijk niet het geval omdat je in essentie het angstige, ontsnappingsgerichte gedrag vervangt door positieve gevoelens en reacties.

Het is belangrijk om op te merken dat het gemak waarmee je je hond kunt ‘opvrolijken’ afhangt van de intensiteit van de angst van de hond. Sommige honden zijn gewoon te bang om iets lekkers te eten. Echter, om deze techniek te laten werken ga je gewoon door met het speelse en ondersteunende gedrag en zet je de sessie een tijdje voort, zelfs nadat de geluiden volledig zijn verdwenen.
Deze voortzetting tot na de beëindiging van de traumatiserende geluiden lijkt de hond te helpen sneller te kalmeren en laat een positieve glans achter bij herinneringen aan de gebeurtenissen. Dit helpt uiteindelijk om het emotionele niveau te verminderen dat de hond zal ervaren wanneer hij in de toekomst harde geluiden tegenkomt.

Ik moet erkennen dat ik het eens ben met de conclusie van Riemer over de effectiviteit van counterconditionering. Als een beetje anekdotisch bewijs heb ik persoonlijk een aantal honden in mijn leven gehad en geen enkele heeft angst getoond voor harde geluiden. Dit komt omdat, wanneer mijn honden puppy's zijn, zelfs als ze nog geen angst voor geluiden vertonen, ik deze "vrolijke" techniek van tegenconditionering gebruik wanneer we harde geluiden in onze omgeving tegenkomen. Waardoor dus door geluid veroorzaakte angst niet een probleemgedrag wordt bij mijn huisdieren naarmate ze ouder worden.

Stanley Coren, Ph.D., FRSC. , is hoogleraar psychologie aan de University of British Columbia.
1 juli 2020.

Referenties:
Riemer, S. (2020). Effectiveness of treatments for firework fears in dogs. Journal of Veterinary Behavior 37, 61-70, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S155878782030037X

Medicatie bij geluidsangst

Naast training kan bijvoorbeeld etherische olie worden ingezet tegen geluidsangst. De 'vuurwerkmix', gemaakt met etherische olie, is verkrijgbaar bij Els Buiting van de TOPhond!

Door: Edith Kuiper, Sterkliniek Heiloo

Het is weer bijna oud en nieuw. Vuurwerk is voor vele mensen iets moois, maar het kan voor huisdieren een nare ervaring zijn. Tegenwoordig is er een breed scala aan producten die werken tegen vuurwerkangst. Maar hoe werken deze middelen en wat werkt goed voor uw dieren?

Om meer duidelijkheid te geven op deze vraag zijn hieronder de verschillende middelen uitgelegd. We beginnen in deze opsomming met de reguliere medicatie. Om vervolgens via supplementen uitleg te geven over andere alternatieven.

Medicatie:

ALPRAZOLAM voor hond en kat:
Alprazolam is verkrijgbaar als humane medicatie onder de naam Alprazolam, in 0,25 en 0,5 mg tabletten. Het valt onder de bezodiazepines. De anxiolytische (angst reducerende) werking van Alprazolam is wetenschappelijk goed onderbouwd. Hiermee kan op de dag van het afsteken van het vuurwerk begonnen worden, maar bij voorkeur een dag ervoor.
Een alternatief voor Alprazolam is DIAZEPAM (Valium), maar deze medicatie heeft een meer sedatieve (bewustzijns verlagende) en minder anxiolytische (angst reducerende) werking. Alprazolam heeft daarom de voorkeur. Voor alle bezodiazepines geldt dat zij slechts kort mogen worden gebruikt vanwege de zware belasting van nieren en lever en andere bijwerkingen.

SILEO voor de hond:
Sileo is het nieuwste middel dat geregistreerd is tegen vuurwerkangst bij honden. Het bevat Dexmedetomidine hydrochloride. Deze stof wordt in de geneeskunde gebruikt als pre-narcose en heeft dus een zeer sedatieve (bewustzijns verlagende) werking.
Dit middel zorgt voor bradycardie (vertraagde hartslag) en hypothermie (lage temperatuur). Veel voorkomende bijwerkingen zijn braken en incontinentie tijdens het effect van het middel.
Door de heftige fysieke reactie van dit middel, schrijven wij Sileo niet voor in onze kliniek.

Supplementen:

ZYLKÈNE voor hond en kat:
Zylkène is een supplement dat kan ondersteunen bij diverse vormen van stress bij honden en katten.
Voor kortdurende stress zoals vuurwerkangst, kan 1 tot 2 dagen van tevoren met Zylkène worden begonnen en blijft men Zylkène gebruiken gedurende de periode van stress.

Aromatherapie:

In onze kliniek maken wij gebruik van de etherische oliën van Young Living*. Deze oliën zijn 100% natuurlijk en zuiver en hebben een fantastisch goede therapeutische waarde. Ze zijn voor allerlei klachten in te zetten, zowel fysiek als psychisch. Etherische oliën werken doormiddel van geur in het limbisch systeem (dit gaat zeer snel binnen 20 seconden), frequentie en op werkzame stoffen. Kortom zeer breed werkzaam en op een 100% natuurlijke manier! 
* Wij hebben heel bewust voor dit merk gekozen binnen onze kliniek.

VUURWERK-MIX voor de hond:
Dit is een door ons, vorig jaar, samengesteld recept van etherische oliën die rust geven bij vuurwerkangst. Deze mix kan tot op de laatste dag ingezet worden als blijkt dat het dier bang is voor vuurwerk. Het hoeft dus niet dagen of weken van te voren gebruikt te worden. Wel is het handig om eerder aan te schaffen om te ervaren hoe het dier erop reageert. 
Het zorgt ervoor dat de hond minder verblind is door angst en dus beter gerust gesteld kan worden. Reacties die van we van klanten kregen waren dat de hond gaat sneller door met spelen bij afleiding of rustig liggen kluiven aan iets lekkers. Felle reacties vlakte af waardoor het dier uit zichtzelf ging liggen slapen.

VUURWERK-MIX voor de kat:
De vuurwerk-mix kan voor korte duur, dus tijdens de oud en nieuw periode, ingezet worden bij katten. De olie niet op de kat zelf aanbrengen. Het beste is via een koudwater diffuser. In onze kliniek kunnen de assistente een passend advies geven.

VUURWERK-MIX voor het paard:
De vuurwerk-mix kan heel goed ingezet worden bij paarden. Zowel individueel als de hele stal.

Homeopathica e.d.:

Homeopathie maakt gebruikt van sterke verdunningen. Deze worden dmv schudden verdund en daarmee wordt de energie van de werkzame stof doorgegeven (even heel simpel uitgelegd). 

Er is een natuurlijk homeopathisch stappenplan waarmee dieren, ondersteund kunnen worden bij hun angst of bij de training om over deze angst heen te komen zonder een dier te versuffen. Deze middelen kunnen worden ingezet in meerdere stappen; ze versterken elkaars werking.
Voor het beste resultaat is het aan te raden om nog vóór de eerste vuurwerkknallen klinken te beginnen!
Start PUUR Tranquil of PHYTONICS Strezz begin November of eerder. Combineer dit met PUUR Nervo vanaf half december. Eventueel kan tijdens de knaldagen zelf nog Bach rescue remedy worden gegeven.
Puur nervo/nervositeit voor hond en kat:
Bij onrust en nervositeit bij dieren, in het bijzonder voor harde geluiden, vuurwerk of onweer. Ter ondersteuning bij training. PUUR Nervo kan ook worden gegeven voor ontspanning voor en na operaties en tijdens een reis. 
Phytonics Strezz voor hond en kat:
Bij acute- en chronische stress zowel fysiek als emotioneel. Bij vuurwerk.

BACH RESCUE voor hond en kat:
Bach Rescue is een 100% natuurlijke antistress remedie die snel verlichting geeft in noodsituaties die spanning en stress met zich meebrengen, bijvoorbeeld als huisdieren hevig schrikken of in paniek raken. Het helpt het dier rustig te blijven in moeilijke situaties, terwijl het dier wel alert blijft. Bach Rescue helpt bij ziekte, na een operatie of voor een bezoek aan de dierenarts of hondentrimster, maar Rescue wordt ook ingezet voor dieren die zenuwachtig zijn bij shows of wedstrijden. Bach (of bloesem) remedie werkt op frequenties.

Feromonen:

Katten scheiden feromonen af. Deze kunnen weer worden waargenomen door andere katten. Dit beïnvloed het gedrag. Feromonen kunnen door katten worden afgegeven door middel van bijvoorbeeld kopjes geven. Het geeft dan ook een rustgevend gevoel.

FELIWAY voor de kat:
Feliway ondersteunt bij stressvolle situaties. Door middel van een verdamper die in het stopcontact gaat, worden er feromonen afgegeven aan de omgeving. Dit geeft de kat een rustgevend gevoel.

SAMENVATTING: 
Sileo raden wij af.
Alprazolam beste alternatief wat reguliere medicatie betreft. Liefst dag van te voren al beginnen.

De vuurwerk-mix van de etherische oliën van Young Living is onze grootste aanrader. Kan zelfs op de laatste dag nog ingezet worden!

Het homeopathisch stappenplan is een goede manier mits op tijd ingezet. Voor nu valt deze mogelijkheid af aangezien het bijna oud en nieuw is.

Bachremedie kan ook op de laatste dag nog ingezet worden maar onze ervaring is dat de vuurwerk-mix van de etherische oliën beter werken.

Dieren die zo enorm bang zijn voor vuurwerk dat geen enkel middel goed blijkt te helpen? Dan is er maar een advies: Ga met het dier naar een plek wat vuurwerk vrij is! Gelukkig zijn er steeds meer bungalow parken die vuurwerkvrije arrangementen aanbieden. Echt een aanrader!

Ook "TTouch" kan helpen

TTouch is ook een uitstekend hulpmiddel bij geluidsangst.Tellington TTouch® is een vriendelijke en respectvolle manier van werken met dieren, ontwikkeld door Linda Tellington-Jones en wereldwijd al zo'n 35 jaar uitgedragen door meer dan 1000 practitioners in 30 verschillende landen. De methode is toepasbaar op alle diersoorten, of ze nu thuis gehouden worden, op de boerderij of in een dierentuin (hond, kat, paard, muis, slang, ect.). 

Tellington TTouch® kan ingezet worden bij opvoeding en training, bij het versterken van de band tussen mens en dier en als ondersteuning bij fysieke klachten of gedragsproblemen. De methode gaat uit van het absolute verband tussen de lichaamshouding en het gedrag van dieren . Met behulp van lichaamswerk, balanstraining en speciale hulpmiddelen werken we aan ontspanning en zorgen we ervoor dat het dier zich lichamelijk en mentaal prettig voelt. Dit maakt dat dieren zelfvertrouwen krijgen, het fijn vinden om samen met ons te zijn of met ons te werken.

Meer weten over TTouch? Neem dan contact op met Els Buiting van de TOPhond!

Deel deze pagina